Jak działa system odpornościowy człowieka?

Zadaniem układu immunologicznego, czyli odpornościowego, jest codzienna walka z niebezpiecznymi bakteriami, wirusami i innymi drobnoustrojami, które próbują atakować nasz organizm od zewnątrz. Jednak jego funkcją jest również odpowiednie reagowanie, gdy zagrożenie pojawia się w naszym wnętrzu. Prawidłowo działający układ immunologiczny jest bardzo ważny, ponieważ dzięki niemu możemy funkcjonować nawet w takim środowisku, w którym otaczają nas potencjalnie niebezpieczne mikroby. Dlatego warto dowiedzieć się więcej na temat tego, w jaki sposób on działa.

Działanie układu odpornościowego

Działanie układu odpornościowego jest wielostopniowe i możemy w naszym organizmie wyróżnić kilka barier chroniących nas przed chorobotwórczymi drobnoustrojami:

• Pierwszą z nich jest skóra i błony śluzowe mające kwaśny odczyn, dzięki czemu od razu niszczona jest mikrobów próbujących nas zaatakować. Poza tym właściwości bakteriobójcze i ochronne wykazują także wydzieliny naszego ciała, takie jak mocz, ślina czy łzy.
• Druga to komórki żerne (fagocyty) znajdujące się w węzłach chłonnych, których zadanie polega na wchłanianiu groźnych dla organizmu patogenów i neutralizowanie ich, dzięki czemu zapobiega się rozwojowi rozmaitych infekcji.
• Ostatnia i najsilniejsza z barier to limfocyty znajdujące się w różnych miejscach naszego organizmu i mające zdolność wytwarzania przeciwciał, które zaczynają działać, gdy pozostałe środki ochronne zawiodły i zarazki wdarły się do wnętrza organizmu. Limfocyty posiadają na swojej powierzchni specjalne białka (antygeny), dzięki którym mogą identyfikować wszelkie czynniki zagrażające naszemu zdrowiu, a następnie starają się je zniszczyć.

Rodzaje odporności

Gdy mówimy o odporności organizmu, to możemy wyróżnić dwa główne jej rodzaje decydujące o naszym zdrowiu:

• Odporność wrodzona (nieswoista) – która jest uwarunkowana naszymi genami, w związku z czym nie mamy możliwości jej kształtowania czy modyfikacji. Jest dziedziczona z pokolenia na pokolenie. Reakcja odpornościowa w tym przypadku rozpoczyna się bardzo szybko i nie zależy od tego, czy wcześniej zetknęliśmy się z konkretnym antygenem.
• Odporność nabyta (swoista) – powstaje w bezpośrednim kontakcie z różnorodnymi patogenami i, jak sama nazwa wskazuje, nabywamy jej podczas naszego życia. Budujemy ją poprzez przechodzenie różnych chorób i zakażeń, a także poprzez szczepienia. To dlatego małe dzieci są bardziej podatne na różne choroby – ich system odporności nabytej dopiero się kształtuje. Na ten rodzaj odporności możemy jednak wpływać na wiele sposobów. Aby był wysoki, ważna jest odpowiednia dieta, wysypianie się, a także aktywność fizyczna. W ten sposób wzmacniamy organizm, aby coraz lepiej radził sobie z zagrażającymi mu drobnoustrojami.

Odporność organizmu w czasie pandemii

W obecnym czasie odporność organizmu jest szczególnie istotna. Wiele osób przechodzi zakażenie wirusem COVID-19 bezobjawowo lub skąpoobjawowo, zakażając przy tym inne osoby. Sprawdzenie poziomu przeciwciał IgG pozwala stwierdzić, czy organizm nabył odporność czynną na SARS-COV-2, wtedy gdy chory nie wykazywał szczególnych objawów zakażenia koronawirusem. Dzięki limfocytom pamięci organizm jest w stanie chronić się przed zakażeniem, nawet w przypadkach, gdy badanie wykaże niskie miano przeciwciał IgG. Dostępne szczepionki pomagają organizmowi wytworzyć odporność swoistą bierną, która pozwala uchronić organizm przed ponownym zakażeniem.